İyot: Tiroid Bezinin Gizemli Minerali

Gelişmekte olan ülkelerde ve Batı da büyük oranda iyot eksikliği görülmektedir.

İyot, insan vücudunun ve beyninin düzgün çalışması için gereklidir. Bu nedenle iyot eksikliği olan hastalara eksikliği önlemek için iyotlu tuz (İodoral) verilmelidir.

Bu yazımızda sizlere iyodun sağlık üzerinde faydalarını anlatacağız.

İyot ve İyot Eksikliği

Tiroid bezi, iyot içeren triiyodotironin ve tiroksin hormonlarının üretiminden sorumludur. Pediatrik Endokrinoloji ve Metabolizma Dergisi’nde yayınlanan bir makaleye göre, iyot eksikliği, vücuttaki önemli endokrin organın işlev bozukluğuna neden olabilir. (kaynak)

İyot eksikliğinin getirdiği semptomlar:

Hipotiroidizm

Bu hastalığa, vücudun metabolizmasını düzenlemekten sorumlu olan tiroid hormonlarının eksikliği neden olur. Hipotiroidizm belirtileri kilo kaybı, yorgunluk ve depresyonu içerir.

İyot eksikliği, tiroid hormonlarının üretilmesini aksattığı görülmektedir. Hipotiroidizm semptomları arasında:

• Depresyon.
• Aşırı halsizlik
• Kilo artışı
• Metabolizma yavaşlaması

Şeklinde durumlarda meydana gelebilir.

Tiroid hormon eksikliği, vücutta tiroid hormonlarının eksikliğinin olduğu bir durumdur. Buna hastalık, ilaç ve çevresel faktörler neden olabilir. Bunun yanında iyot eksikliğinin tiroid bezi hormonlarının üretilmesini azalttığı da bilinmektedir.

Büyüme ve Gelişim Problemleri (Kretinizm)

İyot eksikliğinin bir başka sonucu da, vücut ve zihinsel büyümede gecikmeye, kas sertliğine, ve büyüme gelişim bozukluğuna sebep olan kretinizmdir dediğimiz bir duruma sebep olur.

Özellikle gelişmemiş toplumlarda Afrikalı çocuklarda görülmesine rağmen, kronik iyot eksikliği olan toplumların hepsinde görülebilir.

Aynı Folik asit gibi iyot, büyüme ve gelişme için gerekli olan besinlerden biridir. İyodun en iyi kaynağı ise besinlerdir.

İyot eksikliği dünya çapında milyonlarca insanı etkileyen bir sorundur. Bunun nedenlerinden biri, diyette iyot eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Bu eksiklik nörolojik bozukluklara, gelişimsel gecikmelere ve bodur büyümeye neden olabilir. Bunların hepsi, çocuklarda yeterli iyot alımının sağlanmasıyla en aza indirilebilecek olumsuz etkilerdir.

İyot Fazlalığı da Zararlı

Bu eser mineralin eksikliği gibi fazlalığı da negatif etkiler yaratır. İyot fazlalığın, tiroid bezin çalışmasını dengesizleştirir. Bunun sebebi olarak

• Sinirlilik
• Kalp sorunları
• Susuzluk
• Bazal metabolizmada aşırı artış

gibi problemler, tiroid bezinin aşırı çalışmasından kaynaklı olabilir. Tiroid bezininin az çalışması gibi, yüksek çalışması da problemdir.

Sağlığa Faydaları

Vücutta, özellikle tiroid bezinde az miktarda iyot vardır. Bu kadar küçük mineralin sağlık anlamında faydası büyüktür.

Hormon Sentezinde Görev Alır

Hormonlar yaşamımız sürdürmede en önemli bileşenlerdir. En önemli hormonlardan biri olan tiroidin salgılanması için iyot gereklidir. Hormonlar, dokulardaki oksijen tüketimini, glikoz kullanımını ve mitokondri(enerji)üretimini kontrol etmekten sorumludur.

Bunlardaki eksiklikler günlük enerjimizde ve hayat kalitemizde bozulmaya sebep olur.

Örneğin erkeklerde testosteron hormonun cinsel isteği arttırdığı biliniyor. 2019 yılındaki araştırmaya göre iyot, libido eksikliğinden muzdarip insanlarda yardımcı oluyor. İyot eksikliği olan insanlar daha az libidoya sahip olduğu belirtilir. (kaynak)

Hormonlar yaşam kalitemiz için önemlidir. Yeterli miktarda iyot almak, hormonların sağlıklı çalışmasına destek olur

Beyin Sağlığı

Araştırmalar, iyot eksikliğinin zihinsel problemlere sebep olduğu belirtiyor. İyot eksikliği yaşayan bireyler özellikle hafıza buna yönelik durumlarda problemler yaşayabilir.

Bebeğin beyni düzgün bir şekilde geliştirmesi için hamile kadınların iyot tüketmesi önemlidir.

Bebeklerin sağlıklı gelişimi için annenin yeterli miktarda iyot aldığından emin olunmalıdır. Kronik iyot eksikliği , bebeklerin ve çocukların beyin gelişimi etkilenebilir ve zihinsel gerilik, öğrenme sorunları ve dikkat eksikliği bozukluğu (ADD) yaşayabilirler.

İyot açısından zengin besinleri tüketmek, organik ve sağlıklı beslenmek yapabileceğimiz stratejilerden biridir.

yetersiz iyot tüketimi, zihinsel problemlere, zeka geriliğine ve gelişim bozukluklarına sebep olur

Kilo Kontrolü

İyot, kilo kontrolü noktasında bizi destekler. Tiroid bezi, iyot eksikliği sonucu yavaş çalışırsa metabolizma olumsuz etkiler ve kilo alımı bşalar.

Yeterli seviyelerde iyot tüketimi, metabolizmanın düzgün çalışmasına yardımcı olur ve ideal kiloda kalma şansımızı arttır.

Kilo kontrolü dışında iyot, sağlıklı saçların oluşmasına dolaylı yoldan destek sağlar.

İyot, tiroid hormonlarının üretimi için gerekli olan bir mineraldir. Hormon, metabolizmanın, büyümenin düzgün çalışmasına yardımcı olur. Vücudumuz doğal olarak iyot üretemez ve gıdalardan veya takviyelerden alınan iyot ile desteklenmesi gerekir.

İyot Açısından Zengin Besinler Nelerdir?

İyot özellikle deniz hayvanlarında sıklıkla bulunmakla birlikte, bazı yosun türlerinde de bulunmaktadır.

• Ton balığı
• Karides
• Yumurta
• Balık
• Deniz yosunu
• Yoğurt
• İstiridye

Bunun yanında, bir çok tuz iyotla zenginleştirilmiştir. Bu sebepler, iyotlu tuzlarda iyot ihtiyacını karşılar.

İyot içeriği en yüksek besinler arasında deniz yosunu, ton balığı, istiridye, karides ve yumurta bulunur.

Sonuç Olarak

İyot eksikliği dünyayı etkileyen bir durumdur. İyot mineralinden maksimum fayda almak için, organik besinlerle tüketilmesi gerekmektedir. Yani iyot, en iyi iyot içeren besinlerden alınır.

Aksi olmadıkça, iyot takviyesini uzun süreler doktor kontrolü olmadan kullanılmamalıdır.

İyot eksikliğinin bir diğer sebebi de aşırı florür olabilir. Aşırı florür tüketimi, iyot eksikliğine sebep olur.

Sonuç olarak iyotun tüm faydalarını elde etmek için dengeli diyet uygulamak gerekir.