Rhodiola Rosea, bilimsel literatürde iyi araştırılmış bir adaptojen bitkidir. Araştırmacılar, bitkinin bileşiminde birkaç aktif bileşiği izole edebildiler. “Altın kökün” faydalarının ve stres önleyici tarafı bu etken maddelerden gelmektedir.
Adaptojenler Nasıl Çalışır?
Araştırmacılar, adaptojenik bitkilerin(rhodiola rosea gibi) insan vücudundaki hormon ve reseptör sistemi olan hipotalamik-hipofiz-adrenal (HPA) ekseni ile etkileşime girdiğini söylüyor. HPA ekseni vücudun homeostazı,(dengesini) stres tepkisi ve enerji metabolizmasında yer alır.
Adaptojenleri tükettiğimizde, organik bileşikleri, stresi dengelemeye yardımcı olmak için “HPA” ile birlikte çalışır. Örneğin, bir hormon aşırı çalışıyorsa adaptojenler onu düşürmeye yardımcı olur. Öte yandan, yeterince hormon yoksa, adaptojenler seviyelerinin yenilenmesine yardımcı olabilir.
Çalışmalar ayrıca adaptojenlerin, vücudun enerji seviyelerinin düzenlenmesi ve güçlü bağışıklık savunmasını sürdürmesine yardımcı olduğunu söylüyor.
Adaptojenlerden en etkilerden biri olan, Rhodiola’nın köklerindeki maddelerin konsantrasyonu ve oranı, büyüdüğü yere bağlıdır. Toplamda, altın kökün bileşimi 140’tan fazla madde içerir:
- Salidroside veya Rhodioloside . Rhodiola’nın bileşimindeki en değerli madde budur. yüzde bir oranında içerir. Salidrosid bir dizi faydalı özelliğe sahiptir. Örneğin vücudun agresif bir dış ortama karşı direncini arttırır; virüsleri ve kanser hücrelerini baskılar; sinir hücrelerini ölümden korur ve merkezi sinir sistemini uyarır.
- Flavonoidler: . doğal antioksidanlar. İnsan vücudu için ana yararlı özellikleri kan damarlarının korunmasında fayda sağlar. Flavonoidlerin etkisi sayesinde kılcal damarlar elastik hale gelir ve daha az kırılgan hale gelir.Kan basıncını düzenler.
- Antrakinonlar . Vücudun bağışıklık sisteminin durumunu iyileştiren bileşikler Aynı zamanda müshil etkisi vardır.
- Uçucu yağ . Rhodiola rosea’nın köklerinin bileşiminde konsantrasyonu neredeyse yüzde biri uçucu yağdır. Bitkiye hoş bir koku verirler. Doğal bir antiseptik olarak kullanılabilir, hafif bir analjezik etkiye sahiptir.
Flavonoidler. doğal antioksidanlar. Kılcal damarların ve arterlerin duvarlarını elastik tutarlar. Kalp atış hızını ve kan basıncını normalleştirin.
Sağlık yararları
Depresyon, refahı olumsuz yönde etkileyebilen, aktivitede azalmaya yol açabilen ve iş kalitesini olumsuz yönde etkileyebilen bir durumdur. Bilim adamlarına göre nörotransmitterlerin dengesindeki bozulma buna sebep olur. Bu nedenle, tedavi etmek için doktorlar, insan beynindeki kimyasalların dengesini yeniden sağlamak için antidepresanlar reçete eder.
Araştırmalar, Rhodiolanın dogal serotonin , norepinefrin ve dopamin aktivitesini arttırdığını göstermiştir.
Bununla birlikte, rhodiola takviyelerinin etkinliğini doğrulamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Beyin kimsayallarındaki dengesinin, sağlıklı duygusal ve nörolojik işleyişte yer aldığına inanılmaktadır. (kaynak)
Rhodiola rosea, araştırmacılar tarafından adaptojen olarak sınıflandırılmıştır, yani sizi fiziksel ve duygusal strese daha az eğilimli hale getirmeye yardımcı olur. Rhodiola rosea beyinde mutluluk hormonu olan serotonin hormonunu üretimini tetikler.
Rhodiola takviyelerini şu amaçlarla kullanılır
- Depresyon
- Tükenmişlik Sendromu
- Antrenman Performansı
Bazı sınırlı çalışmalar, rhodiola’nın bu durumların her birinin tedavisinde veya yönetiminde fayda sağlayabileceğini göstermiştir. Bununla birlikte, ekin bu faydaları sağlayıp sağlayamayacağını kesin olarak bilmeden önce daha fazla bilimsel çalışmaya ihtiyaç vardır.
Beyin fonksiyonlarını iyileştirmenin en etkili yolları kaliteli uyku, dengeli beslenme ve düzenli egzersizdir. Ancak herkes bu önerileri takip edemez. Bu bağlamda, doktorlar beyin fonksiyonunu iyileştirmek için takviyeleri kullanmanızı tavsiye ediyor. Rhodiola da onlardan biri.
Rhodiola rosea’nın tıbbi özellikleri
Rhodiola rosea, öncelikle sinir sistemi için etkilidir. Bununla birlikte, insanlar bu bitkinin başka birçok faydalı özelliğini keşfettiler. Şimdi hem resmi, kanıta dayalı tıpta hem de kişiler geri dönüşlere bakalım:
- Altın kök iltihabı hafifletir ve artrit ve gut hastalarına yardım etmek için kullanılabilir.
- Kan basıncını arttırır. Kardiyovasküler sistemi uyarır.
- Vücutta kanser önleyici etkiye sahiptir, tümör oluşumunu engeller.
- Yaraların – yaraların ve yanıkların – hızlı iyileşmesini destekler.
- Patojenik mikroflorayı bastırır, vücudun doğal savunmasını, viral ve bakteriyel enfeksiyonlara karşı direncini arttırır.
- Toksik ve radyoaktif maddelerin vücuttan atılmasına yardımcı olur.
- Sigarayı bırakmaya yardımcı olur.
- Uyuşukluk, uyuşukluk, aşırı çalışma ve uzun süreli stresin etkileri ile başa çıkmaya yardımcı olur.
- Nöroprotektif etkiye sahiptir. Stres ve kaygı düzeylerini azaltır.
- Merkezi sinir sisteminin çalışmasını uyarır, beynin bilişsel işlevlerini iyileştirir
Bunun yanında sportif olarak nitrik oksit salınımına da destekler. Bu da kan dolaşımına olumlu etki yapar.
Rhodiola Rosea güçlü bir adaptojendir ve zihinsel performansın optimizasyonu artırabilir. Rhodiola rosea, güçlü bir yorgunluk önleyici etki sağlar, ruh halini iyileştirir ve fiziksel yorgunluğu azaltır.
Stres Üzerine Kanıtları
Rhodiola rosea ile ilgili en bilinen iddialardan biri, vücudun strese uyum sağlamasına yardımcı olduğudur.
Alternatif Tıp İncelemesinde yayınlanan bir rapor , Rhodiola rosea’nın bir adaptojen olarak umut vaat ettiğini buldu. araştırmacı, küçük çalışmalardan elde edilen kanıtlara dayanarak, bitkinin özlerinin zihinsel sağlık ve kalp işlevi için fayda sağladığını belirtiyor.
Başka bir 2005 makalesi Rhodiola rosea’yı “çok yönlü bir adaptojen” olarak tanımlıyor ve bitkinin strese karşı direnci artırabileceğini belirtiyor. Özellikle yazarlar, stres hormonu seviyelerini ve strese bağlı kalp problemlerini azaltmak için olası bir tedavi olarak umut vaat ettiğini belirtiyorlar.
Rhodiola, kortizol üretimini azaltır. Strese dayanıklı proteinlerin seviyelerini arttırır. Araştırmalar, rhoidola rosea için zihinsel ve fiziksel yorgunluğu azalttığını; ve oksidatif strese, ısı stresine, radyasyona ve toksik kimyasallara maruz kalmaya karşı koruduğunu belirtir
Stres kaynaklı yeme bozuklukları
Rhodiola rosea’da salidroside olarak bilinen aktif bir bileşen, binge eating yeme üzerindeki etkileri nedeniyle incelenmiştir.(kaynak)
Physiology & Behavior’da yayınlanan araştırmada yüzde 3.12 salidrosid içeren kuru Rhodiola rosea özütünün hayvanlarda aşırı yemeyi azalttığı görüldü.
Rhodiola rosea alan denek hayvanlarda stres hormonunun kan seviyeleri daha düşüktü. Stres hormonu aşırı yemeye teşvik eder.
Journal of Psychopharmacology’de benzer şekilde yürütülen bir çalışma , Rhodiola rosea’nın stres kaynaklı anoreksiyi azaltabileceğini belirledi
Uzmanlar bu etkilerin anti-stres özelliklerine sahip olduğu iddialarını desteklemek için kanıt olarak öne sürüyor.
Aşırı stres yeme bozukluğu yaratabilir. Tıkanırcasına yemek yemek, aşırı strese bağlı gerçekleşebilir. Rhodiola rosea’nın stres sonucu aşırı yemek yemeyi azalttığı görüldü.
Olası yan etkiler
Rhodiola rosea’nın yan etkileri genellikle nadirdir. Genelde hafif ila orta şiddetli belirir. Örneğin Baş ağrısı, mide rahatsızlığı, uyuşukluk, baş dönmesi ve uyku güçlüğü görülebilir.
Dikkat edilmesi gereken nokta ise:
Rhodiola rosea’yı benzodiazepinler , seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar) veya serotonin-norepinefrin geri alım inhibitörleri ( SNRI’ler) ile birleştirmek problem yaratabilir. Antidepresan veya bu tarzda bir ilaç kullanıyorsanız Rhodiola Rosea kullanmamanızı öneririz.
Kaygı İçin Rhodiola Rosea Etkili mi?
Kaygı ve stres bozukluklarının bir çok sebebi vardır. Adrenalin hormonun aşırı salınması kaygı bozukluğu yaratabilir. Rhodiola, aşırı şekilde uyarılmış adrenal bezini azaltır. Stres azaltarak, stresin verdiği kaygı gibi durumlarla mücadele etmemizi kolaylaştırır.
Rhodiola Rosea’nın Etkisinin Ne Zaman Görürüm?
Rhodiola Rosea’nın kısa süreli etkisi 30 dakika içinde etkisini gösterir. Bunun yanında az 4-6 saat kanda kalır. Vücudun stres sisteminin bir parçası olan sempato-adrenal sistem (SAS) üzerinde hareket eden Rhodiola, bir stresin negatif etkilerini azaltır. Bunun yanında, 4.haftadanın itibaren, uzun süreli olumlu etkileri görülür.
Kaynaklar:
- Brown RP, Gerbarg PL ve Ramazanov Z. 2002. A Phytomedical Review of Rhodiola rosea. Bitkisel gram, 56:40-62.
- Brown RP, Gerbarg PL ve Graham, B. 2004. The Rhodiola Revolution. New York: Rodale Basın.
- Brown RP, Gerbarg PL. ve Muskin PR. 2009. Ruh Sağlığı Bakımında Otlar, Besinler ve Yoga Nasıl Kullanılır. New York: WW Norton & Company.
- Kahverengi RP ve Gerbarg PL. 2012. DEHB için İlaç Dışı Tedaviler. Çocuklar, Yetişkinler ve Klinisyen için Yeni Seçenekler. New York: WW Norton & Company.
- Darbinyan, VG, Aslanyan, et al. 2007. “Rhodiola rosea L.’nin hafif ila orta şiddette depresyon tedavisinde SHR-5’i çıkaran klinik denemesi. Nord J psikiyatrisi 61(5): 343-348.